Oświetlenie LED (Light Emitting Diode) staje się coraz popularniejsze. Czy jest to jedynie moda wylansowana przez ekologicznych aktywistów i rozreklamowana przez sprytnych producentów? Zewsząd słyszymy o konieczności oszczędzania energii, potrzebie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i przeciwdziałaniu globalnemu ociepleniu klimatu. Ma nam w tym pomóc powszechne przejście na oświetlenie LED. Lampy LED są droższe od tradycyjnych żarówek lub kompaktowych energooszczędnych, niektórzy mogą mieć więc wątpliwości dotyczące opłacalności takiego zakupu.
Jak działa lampa LED?
Żarówka LED jest diodą działającą na zasadzie elektroluminescencji, czyli świecenia pod wpływem prądu przepływającego przez półprzewodnik. Światło uzyskiwane jest natychmiast, natomiast żarówka tradycyjna stopniowo rozgrzewa się i zwiększa moc. Lampy LED mogą emitować światło w różnych barwach w zależności od składu chemicznego użytego do ich produkcji półprzewodnika (np. arsenek galu, azotek galu) i nie wymagają stosowania żadnych filtrów zmniejszających wydajność światła.
Moc, strumień światła i wydajność lamp LED
Pierwsze problemy pojawiają się przy przeliczaniu mocy żarówki, świetlówki i lampy LED. Najbardziej odpowiednie będzie porównanie skuteczności świetlnej, czyli stosunku wielkości strumienia świetlnego źródło światła wyrażonego w lumenach do pobieranej mocy. Tradycyjna żarówka emituje od 8 do 20 lumenów na 1 W, świetlówka kompaktowa 45-104 lm/W, a lampa LED 70-120 lm/W. To znaczy, że jeśli dotychczas do zapewnienia właściwego oświetlenia pokoju używane były 4 żarówki o mocy 60 W (łącznie 240 W), całkowity strumień światła wynosił od 1920 do 4800 lumenów. Producenci mają tendencję do optymistycznego zawyżania parametrów swoich produktów dlatego, gdy chcemy zastąpić żarówki lampami LED, muszą one zapewnić strumień światła nie mniejszy niż 4800 lumenów. Odpowiada to mocy 40-69 W, co oznacza, że uzyskamy tyle samo światła, zużywając 5-6 razy mniej prądu. Koszt wymiany tradycyjnych żarówek na oświetlenie LED w całym mieszkaniu lub domu rodzinnym może się zwrócić już po kilku miesiącach.
Zalety lamp LED w trakcie eksploatacji
Jednorazowy koszt zakupu to nie wszystko, co musimy wziąć pod uwagę. Ważny jest przewidywany średni czas pracy. Przeciętna żarówka może świecić 1000 do 1500 godzin, czyli 11-15 miesięcy przy użytkowaniu średnio przez 3 godziny dziennie. Żywotność świetlówki jest 10 razy dłuższa, ale szkodzą jej częste włączanie i wyłączanie. LED-owe źródła światła mogą wytrzymać średnio 25 razy dłużej niż tradycyjna żarówka, bez względu na włączenia i wyłączenia. Szybko osiągają maksymalną jasność, nie rozgrzewają się, nie emitują szkodliwego promieniowania UV. Tradycyjne, często zużywające się świetlówki, można z powodzeniem zastąpić przez świetlówki LED w zakładach przemysłowych, biurach, obiektach użyteczności publicznej, a także w prywatnych garażach.
Możliwości zastosowania lamp LED
Oświetlenia LED znalazły uznanie u projektantów i producentów, którzy wykorzystują niesamowite możliwości kreowania przestrzeni poprzez światło. Listwy i taśmy oświetleniowe LED znakomicie nadają się do oświetlenia kuchni, łazienki, salonu, garderoby czy sypialni. Mogą być zastosowane wewnątrz budynku oraz stanowić oświetlenie zewnętrzne. Łatwa do formowania taśma LED pozwala na uzyskanie linii świetlnych prostych lub falistych, a także na nadawanie oświetleniu bardziej skomplikowanych kształtów. Dzięki temu może pełnić funkcję dekoracyjną, podświetlając oszklone gablotki, półki, dzieła sztuki itp. Do wyposażenia mieszkania można wybrać energooszczędne lampy LED wiszące, plafony, kinkiety, lampy stojące podłogowe i lampki nocne. Zwolennicy oświetlenia rozproszonego coraz chętniej stosują panele LED jako oświetlenie ścienne lub sufitowe. W hotelach, galeriach handlowych, restauracjach i innych obiektach użyteczności publicznej bywają również stosowane świetlne panele podłogowe.
Wraz z rosnącą popularnością i masową produkcją spadły ceny żarówek LED. Początkowo użytkownicy narzekali na zbyt ostre i nienaturalne światło, ale współcześnie produkowane lampy LED emitują światło coraz bardziej zbliżone widmowo do światła naturalnego. Duże możliwości zastosowania, szeroka paleta barw światła, a przede wszystkim duże oszczędności energii elektrycznej sprawiają, że już wkrótce ten rodzaj oświetlenia będzie standardem zarówno w miejscach pracy, obiektach publicznych, jak i w pojedynczych gospodarstwach domowych.
