Urządzeniem, które można spotkać nie tylko w przemyśle, ale także na jednostkach pływających jest kabestan. Urządzenie to można nazwać kołowrotkiem, które zarówno w przypadku żeglarzy, jak i osób pracujących w przemyśle bardzo często ułatwia życie. Żeglarze wykorzystują kabestany do luzowania i wybierania lin.

Do czego służą kabestany i jakie wybrać?

Kilka słów z jego historii

Wieki temu kabestany były po prostu kawałkami drewna, które po zamontowaniu w pionie służyły do tego, aby nawinąć na nie liny żaglowców. Po pewnym czasie kawałki drewna do nawijania lin stawały się bardzo gładkie; aby miały one odpowiednie tarcie po tym, jak nawinięto na nie linę, kilka razy oplatano je używając oczywiście do tego innej liny. Na pływających kilka stuleci temu żaglowcach kabestany miały potężne rozmiary. Do ich obsługiwania kierowano specjalną grupę marynarzy. Najtrudniejszą czynnością, którą na starych, potężnych żaglowcach wykonywano używając kabestanu było wyciągnięcie kotwicy z dna. Bardzo często zadanie to angażowało całą załogę żaglowca. Kabestany używane do kotwiczenia bardzo często były urządzeniami kilkupiętrowymi; w ich przypadku do obsługi tylko jednego handszpaku (drążek metalowy lub drewniany o długości od jednego do dwóch metrów służący na statkach żaglowych do wprawiania znajdujących się na nich urządzeń) pracowało nawet kilkudziesięciu marynarzy. Pod koniec XIX wieku pojawiły się pierwsze kabestany parowe, których następcą były kabestany elektryczne. Ręczne, niewielkie kabestany nie zniknęły. Są stosowane do dzisiaj na jachtach żaglowych.

Jakie są rodzaje kabestanów?

Konstrukcja kabestanu nie jest zbyt skomplikowana. Mimo to urządzenie to pozwala na zredukowanie siły nawet do kilkunastu razy. Jak duża będzie mogła być możliwa redukcja siły zależy od dwóch czynników: rozmiarów i konstrukcji kabestanu. Samoczynne luzowanie nie jest możliwe, gdyż pomiędzy bębnem a kolejnymi oplotami liny występuje tarcie. Niektóre z kabestanów wyposażone są w korbę (handszpak), którą obracany jest bęben. Na rynku dostępne są kabestany jedno-, dwu- i trójbiegowe. Te pierwsze należy obrać zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Wystarczy zmienić kierunek na przeciwny, aby uzyskać bieg drugi. Kabestany trójbiegowe pojawiły się na rynku w latach 70. za sprawą firmy Lewmar. Konstrukcja kabestanów przeszła w swoim czasie sporą innowację. Pojawiły się kabestany z mechanizmami samociągnącymi. W tych kabestanach zastosowane zostały samozaciskowe knagi.

Na co zwracać uwagę wybierając kabestan samoknagujący?

Kabestany samoknagujące są bardzo wydajne. Dostępne są w bardzo różnych rozmiarach, co ułatwia wybranie najbardziej odpowiedniego do funkcji, jaką ma pełnić na jachcie. Wybierając kabestan z samozaciskową knagą należy pamiętać o tym, że maksymalna średnica liny musi być dopasowana do kabestanu. Ostatnia kwestia, która pozostała do rozstrzygnięcia to wybranie materiału, z którego wykonany jest bęben kabestanu. Bardzo wytrzymałe, lekkie i kupowane wyjątkowo często są kabestany samoknagujące, których bęben został wykonany z anodowanego stopu metalu.

Artykuł powstał przy współpracy ze SklepWind.pl