Hałasem nazywamy wszystkie dźwięki o nadmiernym natężeniu, które ludzki organizm odbiera jako dokuczliwe i nieprzyjemne. Na dźwięki te możemy być narażeni zarówno na wolnym powietrzu, jak i w pomieszczeniach. Długotrwałe oddziaływania wysokiego ich natężenia może spowodować nawet utratę słuchu. Dźwięki, które nas otaczają, odgrywają ambiwalentną rolę. Z jednej strony są pożądane, ponieważ umożliwiają komunikację i odbieranie wrażeń słuchowych. Z drugiej – zbyt wysokie działają szkodliwie na nasze zdrowie i samopoczucie. Ustawa Prawo ochrony środowiska określa hałas jako dźwięki o częstotliwości od 16Hz do 16000 Hz. Przepisy definiują go jako formę zanieczyszczenia, w związku z czym podlega restrykcjom tak, jak inne zanieczyszczenia środowiska oraz określa się jego dopuszczalne normy. W celu kontroli jego natężenia i przestrzegania norm wykonywane są pomiary hałasu.
Cel i metody pomiaru dźwięku
Badanie pomiaru hałasu jest bardzo precyzyjne, dlatego umożliwia porównanie emitowanego w danym pomieszczeniu dźwięku z obowiązującymi normami. Celem pomiaru jest identyfikacja źródeł i ich eliminacja, za pomocą wygłuszenia lub wymiany starych urządzeń na nowe. Badania powinny być przeprowadzane regularnie w miejscach, gdzie pracują ludzie. Przyczyną występowania nadmiernego natężenia dźwięku jest wzrost liczny użytkowanych urządzeń typu: klimatyzatory, dźwigi, hydrofory i inne maszyny, a także niedostateczne wyizolowanie akustyczne pomieszczeń, w których są zainstalowane.
Urządzeniami stosowanymi do wykonywania pomiarów są:
- mierniki poziomu dźwięku;
- kalibratory akustyczne;
- rejestratory dźwięku;
- dalmierze laserowe.
Wyspecjalizowane firmy oferują także przeprowadzenie symulacji rozprzestrzenianie się hałasu.
Szkodliwe decybele
Wyróżnia się kilka przedziałów natężenia, ze względu na wpływ na organizm człowieka:
- poniżej 35dB – uznawane jest za nieszkodliwe, lecz mogące powodować zdenerwowanie, np. odgłosy na spokojnej ulicy, szelest liści;
- 35 – 70 dB – powoduje zmęczenie, spadek wydajności pracy, negatywne oddziaływania na układ nerwowy, np. praca w biurze, włączony odkurzacz, podróż samochodem;
- 85 – 130 dB – może być przyczyną uszkodzenia słuchu, zaburzeń krążenia, zmysłu równowagi, wzrostu agresji, np. odgłosy bardzo ruchliwej ulicy, głośna muzyka;
- 130 – 150 dB – stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia, powoduje drganie organów wewnętrznych, po 5 minutach w takim hałasie następuje paraliż organizmu, mdłości, stany lękowe, np. start helikoptera;
- Najwyższy zanotowany hałas był spowodowany wybuchem wulkanu Krakatau na Indonezji. Dźwięk eksplozji wyniósł 300-350 dB.
Według Światowej Organizacji Zdrowia hałas na zewnątrz budynku nie powinien przekraczać 55 dB w dzień i 45 dB w nocy. Czynnikami zwiększającymi wrażliwość na uszkodzenie słuchu są predyspozycje genetyczne, stan zdrowia, warunki środowiska, w którym żyjemy. Najbardziej narażonymi są małe dzieci i młodzież oraz osoby przebywające długi czas w głośnym otoczeniu.
Stałe narażenia na hałas powoduje zmęczenie fizyczne oraz psychiczne. Długotrwałe przebywanie w hałaśliwym środowisku działa więc destrukcyjnie na zdrowie człowieka. Wykonywanie pomiarów natężenia dźwięku i prowadzenie działań w celu jego zmniejszenia i wyeliminowania jest bezsprzecznym wymogiem dla poprawy warunków życia w cywilizowanym świecie. Do takich działań należą m.in.: zmniejszenie ruchu pojazdów, poprawę nawierzchni dróg, modernizacja konstrukcji pojazdów mechanicznych, instalacja izolacji akustycznych, ekranów dźwiękochłonnych, stosowanie materiałów zatrzymujących hałas czy obudowywanie maszyn i urządzeń.
